Elizaberriko Kaperaren Ixtorioa

​

Zenbeit hitzez kondatuko dautzuegu

kapera pollit hunen ixtorioa. Hiru ehun eta
hemeretzi urte huntan eraikia da, Jean Larralde
Hazpandar apezaren nahikariaz.

Ixtorio hunek agertzerat emaiten dauku
hamazazpigarren mendeko egoera elizako
sailean, bai eta ere apez euskaldun baten
bermatzea bere fedean. Aita Sainduari emaiten
zakola lehentasuna eta ez Louis XIV garrena,
Frantziako erregeari.

 

ELIZABERRIKO Kapera

Hazparne Elizaberriko auzoan den Kapera ttipiak, badauka ixtorio luze eta aberats bat.

Elizaberri Auzo horren izena, kapera huni zor dio, ezen, 1687-ko urtea arte, Auzoak, " Harana" zuen izena. Plazatik beheiti, Hazketa bere bi sahetsetako auzo garaiekoekin, (Peña eta Elizaberri, Beskoitze arte), " Harana" deitzen zen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Beraz, duela 323 badu kapera hunen eraikitzeak. Hau altxatua izan zen, Larreburuko sahetsean, Zaliondoko ontasunetan. Ontasun horiek, JEAN LARRALDE Hazpandar Apezak ukanak zituen ondarez, eta erabaki zuen, toki hortan berean Kapera bat eraikitzea. Denbora heietan, 1 678-ko urtetik geroz, JEAN LARRALDE, Sarako erretora zen eta han, zenbeit tirabira ukan zituen Parropiako fededunekin, eta Apezpikutegiarekin. Kexatu ziren, auzitan sartu, eta ondorioz, urteak iragan zituzten, auziz auzi. JEAN LARRALDE, bakarrik, ororen aurka tematu zen. Ordutik zuen xedea hartu, nola, bereak zauzkan Hazparne Larreburuko eremuak baliatuz, Kapera eta apezetxe bat eraikiko zituela.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hau eraiki zuenetik, oraino 19 urte bizi izan zen, JEAN LARRALDE Apeza, eta 1706 -an zendu zen, Saran. Eritu zenetik, beren indarrak ahultzen hasiak senditu zuenetik, beren hil kutxa eginarazi zuen. Logelan, bere ohearen sahetsean ezarrarazi zuen, hil ondoan jauntzi behar zaizkoten Liturgiako soinekoak, egun bakotx, heriotzea gogoan ukan zezan, eta huni buruz prest izaiteko moldean. Manatua zuen, hiltzen zenetik, beren gorputza Hazparnerat eremaitea, eliza nagusiko Kriptan ezartzea, jendeak bisita zezan. Bainan, pidaia luzea izankiz, (ordu haietan ez zen otorik), gorputza andeatua zela ohartzen baziren, elizatik pasatu gabe, Elizaberriko kaperarat eremaitea, han ehortzia izaiteko. Hala gertatu zen, eta JEAN LARRALDE Hazpandar Apezaren hobia, Kapera hunen erdi erdian da.

Sarako Parropiari ez zion deus utzi nahi izan, ez dirurik, ez eta ere beren hezurrik. Ixtorio ttipiarentzat, JEAN LARRALDE-ek ez bazuen beren hezurrik ere utzi Sarako Herriari, jakitekoa da, apez hau hil zenetik eta 300 bat urte berantago, Sarako elizako alkiak, JEAN LARRALDE-en Elizaberriko Kaperan ezarriak izan direla. Ixtorioaren begi klixka !

Beraz, Kapera pollit hau eraiki zuen, JEAN LARRALDE Zaliondoko Apezak. Kapera hunek badauka aldere gain bat, arraroa ederra, TRINITATE SAINDUA-ri doana. Bainan iduri luke, erretaula hau, kapera baino berantago eraikia izan dela, hain segur, 1698-garren urtean.

Erakaspen baitezpadakoak agerian ezartzen dituzte, erretaulan xixelkatuak diren itxurek. Erdian, TRINITATE SAINDUA, Aingeruak inguruan ; JAINKO AITA, Aita Sainduaren jauntziekin agertzen da, tiarra buruan, eta Errege seinale den larrelili bat eskuan. Hunek berak badu erran nahi bat. Ordu haietan, Aita Sainduaren nagusitasuna ez zuten orok onhartzen, eta protestantek eliza nahi zuten iraultzatu. Trenteko konzilioaren ondorioz, Aitasainduaren lehentasuna finkatua izan zen, eta hau du, JEAN LARRALDE-ek erakutsi nahi ukan beren aldare gaineko obra ederrean. JAINKO AITA-k, beren semea, JESUS, esku eskuinaz erakusten du; Jesusek aldiz, bere sahetseko zauria. Bi itxura hauen gaineko partean, IZPIRITU SAINDUA-k hartzen du urtxo baten itxura, beren buhakoa igortzen duela.

Aldare gain hunek ainitz xixel lan baditu, Euskal moldean eginak, etxetan muble lantu askotan hatxemaiten direnen idurikoak, edo ere, hilarrietako harrietan kausitzen diren ekintza batzuen parekoak. Adibidez, laukiak, bihotz batzu izarreri lotuak, iduzki eta ilargia.

Beti erakaspenean jarraikiz, aldare gaineko ezkerreko partean, ilargia erakutsia da, lauki eta kurutze baten gainetik. LARRALDE Apeza, gizon argitua zen eta teologian jakintsun haundia. "Ilargia", Testamentu zaharraren ageria da, bainan ere, Ama Bijinarena. Erakaspen huntan, ilargiak, (Ama Birjina beraz), erran nahi du, Maria Birjinatik sortua; "kurutzeak", Jesus hil eta kurutzefikatua; "laukia", (erran nahi baitu, lurra), lurrean ehortzia izan zen; jautsi zen ifernuetarat (berriz ere ilargia), hirugarren egunean hiletarik piztu zen (oraino ilargia, ezen, ilargia, Jesus egin zen bezala, hiru egunez desagertzen da, berriz pizteko gorapenean).

Erretaula eskuin aldeko "iduzkiak" aldiz, Kristo ospe haundian, berriz piztuaren erran nahia da. Itxaropenaren ageria, argiarena, betirako egiaren zinboloa da.

Aldare gain hortako itxuren erran nahiak xeheki irakurtuz, ohartzen gira, JEAN LARRALDE Apezak, erakaspen andana bat emaiten daukula ikusterat. TRINITATE-ko itxura hunekin ikusten ahal dira, INKARNAZIONE-ko eta SALBAMEN-eko misterioak; Krixtoren arrapiztea; Mariaren garbitasuna; Aita sainduaren lehentasuna; Betiereko biziaren altxagarri den Eukariztia; haragiaren piztea eta Sainduen partaliertasuna.

Nahiz Apez hau ez zen bizi erretxa, izkirioen arabera, fede haundikoa zen, eta guziz argia. Eraiki duen kapera huntan, 1840 urtea arte, egun guziez izan dira mezak. Gero, handik harat, kartiereko jendentzat eta Serorentzat, astean bi Meza emaiten zituzten, Hazparneko misionestek, 1960 -a arte. Geroztik, Igandetako Meza bakarra izan da, berrikitan arte, eta egungo egunean, urtean behin baizik ez da mezarik Kapera eder huntan, Trinitateko pesta egunean.

Duela 23 urte, 1987-an, Hazparneko herriak, Jean Pinatel Auzapez zen urtetan, berritu zuen kapera hau, hastapenean zaukan itxura berriz emanez. Gastu haundiak izan ziren, bainan baliotsuak, ezen herriaren ondare baitezpadakoa baita, Elizaberriko Kapera.

.