​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Les frères Elhuyar

 

La famille des frères Elhuyar, ceux qui découvrirent le tungstène au 18ème siècle, était de Hasparren.

Fausto de Elhúyar y de Suvisa (11 octobre 1755 à Logroño - 6 février 1833 à Madrid) était un chimiste espagnol, co-découvreur du Tungstène avec son frère Juan José de Elhuyar, en 1783.

Il est professeur à l'École des Mines de Vergara en Biscaye, de 1781 à 1785. Son travail le plus connu est la découverte du Tungstène, avec son frère, Juan Jose, en 1783. Il nomme ce métal: Wolfram, nom qui fut conservé en allemand; le nom, Tungstène, signifiant" pierre dure", est utilisé dans les autres langues. L'Académie des sciences de Toulouse reçoit l'avis de cette découverte, le 4 mars 1784. En 1785, il renonce à sa chaire et est nommé directeur général des mines du Mexique.

En 1792,

Fausto de Elhuyar est chargé, par le Roi Charles III d'Espagne d'organiser le Real Seminario de Minería (École des Mines) de Mexico. Il est ainsi responsable de la construction d'un joyau architectural connu sous le nom de "Palacio de Minería". Elhuyar quitte Mexico après la guerre d'indépendance du Mexique, lorsque la plupart des résidents espagnols du Mexique sont expulsés.

Ses travaux son nombreux; il écrit la théorie de l'amalgamation, système d'extraction de l'or et de l'argent de leur gangue à l'aide du mercure. En 1818 il publie un mémoire sur la frappe de la monnaie. Il est également l'auteur de l'état des mines de Nouvelle-Espagne et de l'exploitation des mines espagnoles. A Madrid, en 1825, il publie ses travaux sur l'influence de la minéralogie en agriculture et chimie.

Le 6 février 1833 à Madrid, il est saisi d'une crise d'apoplexie et meurt.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Juan-José ElhuyarELHUYAR ANAIAK

Elhuyar Lubize, Joan Jose: Logroñon jaio zen 1754an eta Santa Fé de Bogotá-n hil 1796an. Jatorri lapurtarreko familia batean sortua. Errioxa eta Parisen ikasi eta Karlos III.a Espainiako erregeak ordainduriko beka bati esker, Saxonia, Bohemia, Hungaria eta Suedian metalurgi alorreko ikasketak sakondu zituen.

Suedian Bergman eta Scheele zientzialari ospetsuak izan zituen irakasle eta horien bitartez, wolframioaren existentziaren susmoa izan zuen. Bergarako Erret Mintegiko laboratorioan, eta Fausto Fermin anaiaren laguntzari esker, wolframioa isolatzea lortu eta "Análisis químico del wolfram y examen de un nuevo metal que entra en su composición" idazkian ezagutzera eman zuten (1783). Erregeak bidalita Kolonbiara joan zen bertako meatzaritzako arduradun nagusi izendatuta. Bertan ezkondu eta hil zen.

Elhuyar-Zubize familiaren arrastoen bila Parisera joan behar da, han ezkondu baitziren Jean eta Ursula 1746an. Medikuntza-ikasketak bertan eginak zituen Jeanek hiri hori izan zen bikote gaztearen bizilekua lan-kontuak zirela medio Bilbora joan ziren arte. 1753 urtean, Jeanek, Logroñon plaza lortu zuen eta han finkatu zen familia. Hiri honetan jaio ziren, beraz, Joan Jose (1754ko ekainaren 15ean), Fausto Fermin (1755eko urriaren 11n) eta Maria Lorentza (1757ko abuztuaren 8an). Ursula, ama, 1758an zendu zen eta Dominika Elizagairekin ezkondu zen berriro aita.

Joan Jose Elhuyar.

1772an aitak Fausto eta Joan Jose Parisera bidali zituen ikasketak egitera. “Le jardin du Roi” izeneko ikastetxean eman zituzten lehen urratsak; batez ere kimika eta mineralogia landu zituzten Elhuyar anaiek.

Orduan kimika iraultza handian murgilduta zegoen. Bismutoa, nikela eta manganesoa, adibidez, garai horretan aurkitu zituzten eta nomenklatura berria ere orduantxe ari zen ezartzen. Lavoisier, Berthollet, Guyton de Morveau, Bergman, Scheele, Werner, eta abarren lanak ezagutzeko parada ezin hobea izan zuten bi anaiek.

1777 eta 1778an Bergarako Erret Mintegiko laborategian hasi ziren lanean, baina laster joan ziren berriro bi anaiak Europara (Paris, Strasburg, Mannheim, Freiburg, Leipzig, eta abarretara) metalurgiari buruzko azken teknikak ikastera.

Austrian eta Hungarian ibili ondoren, 1781ean Joan Jose Suediara abiatu zen eta Fausto Bergarara itzuli zen; bertan bere dotazioaren herena erabili behar izan zuen Darcet-ek esplikatutako teknika Saxoniatik ekarritako mineral bati aplikatu ahal izateko, Bohemia eta Saxoniaren mugako Zinnwald-eko eztainu-meatzetatik ekarritakoari, hain zuzen. 1782az gero, anaia Joan Joserekin batera egin zituen bere saiakuntzak.

Minerala deskonposatu eta burdina eta manganesoa atera zituzten. Geratzen zen hondakina azido nitrikoz tratatuta, hauspeakin zuria lortu zuten. Gero azido klorhidrikoaz konbinatuz, hauspeakin horia lortzen zen (WO3 edo wolframio(VI) oxidoa, hain zuzen). Berau erreduzitzeko, xehetu eta ikatz-hautsarekin nahastuta ordu eta erdiz su bizian eduki zuten. Botoi gris moduko bat atera zen. Hatzetan hauts bihurtzen zitzaien, alerik handiena orratz-buruaren tamainakoa zelarik. Wolframio izeneko elementu kimikoa zen, munduan lehen aldiz Bergaran isolatua.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Fausto Elhuyar

Elhuyar Lubize, Fausto Fermin: Logroñon jaio zen 1755ean eta Madrilen hil 1833an. Jatorri lapurtarreko familia batean sortua, Joan Joseren anaia. Parisen kimika eta mineralogia ikasi eta Euskal Herriko Adiskideen Elkartearen dirulaguntzari esker, Alemania, Austria eta Hungariara jo zuen ikasketak sakontzera.

Euskal Herriko Adiskideen Elkarteak deiturik, Bergarako Erret Mintegira itzuli zen mineralogia eta metalurgia irakastera (1781). Erakundearen aldirik distiratsuenean aritu zen bertan, baina bere ikerketek ikasleengan erantzun onik ez zutela eta, aspertu eta dimisioa aurkeztu zuen (1785).

               Europara jo zuen berriro ere ikasketak aberastu asmoz eta handik Ameriketara anaiaren urratsen atzetik. Mexikon mineralogiako irakaslea eta meatzaritzako zuzendari orokorra zelarik, meategiak ustiatzeko Born metodoa ezarri zuen eta meatzaritzako erret mintegia sortu zuen. Mexikoko independentzi mugimendua indartu zenean, Madrilera joan zen, betiere erantzukizun handiko karguen ardura izan zuelarik: Madrilgo meatze-eskolaren sortzailea eta Espainiako geologoen lehen belaunaldiaren irakaslea eta gidaria, besteak beste.

Aurkikuntza nagusi horren berri idatzita lehen aldiz Xabier Maria Munibe eta Azkoitiko Zalduntxoek osatutako Herri Lagunen Erret Elkartearen Gasteizko Batzarre Nagusian eman zen 1783an. Hurrengo urtean eta seguruenik Faustok idatzita, Frantziako Tolosako Zientzi Akademiak argitaratu zuen aurkikuntza-prozesuaren txostena. 1785ean Ingalaterran argitaratu zen, 1786an Alemanian eta ondoren Suedian.

Fausto eta Joan Jose Elhuyar anaiak gero urre, platino, zilar, kobre, burdinurtu eta abarrekin nahastuta wolframioaren aleazioak lortzen saiatu ziren.

Fausto Bergaratik Alemaniara eta Hungariara joan zen, Born-eko baroiak zilar-mineralak merkurioz tratatzeko asmatutako teknika ikastearren. Ameriketara teknikariak eramateko lanean ere ibili zen. Vienan 1787ko urriaren 16an Joana Raab-ekin ezkondu zen eta urte hartantxe frantsesez " Dissertations métarlurgiques" izeneko lana idatzi zuen, baina zoritxarrez ez da guganaino heldu.

Espainiara itzuli zen Fausto eta 1788. urtera arte meatzetarako injineru eta teknikariak (alemanak asko) prestatzen aritu zen. Mexikora eraman zituen berekin hango ustiapenak hobetu eta berritzearren eta bertan 1792an “Real Seminario de Minas” izenekoa sortu zuen, hango lehen injineru-eskola, alegia. Joan Jose ere Ameriketara joan zen, Granada Berriko (gaur egungo Kolonbiako) meatzetan lan egitera. Mutis-en espedizio botanikoan parte hartzeko aukera izan zuen bertan lanean ari zela. Bogotan hil zen, 1796ko irailaren 20an.

1821ean Agustin Iturbide (Mexikoko enperadorea izango zena) Ameriketara heldu zenean, Faustok bere kargua utzi eta Espainiara itzuli zen. Espainiako Meatzaritzako Zuzendaritza Nagusia antolatu zuen eta Espainiako mapa geologikoa prestatzeari ekin zion. Asturiasko meatzeak ere aztertu zituen.

Meatzetako Zuzendari Nagusi eta Meatzaritza Eskolako zuzendaria zela, Madrilen hil zen 1833ko urtarrilaren 6an.